Kiến trúc Đông Dương được xem là một phong cách kiến trúc đặc trưng của khu vực Đông Nam Á. Với sự kết hợp giữa yếu tố truyền thống và hiện đại, phong cách kiến trúc Đông Dương tạo ra những không gian độc đáo, ấm áp và tinh tế. Hãy cùng Mogi tìm hiểu kiến trúc Indochine (hay còn gọi là kiến trúc Đông Dương) qua bài viết dưới đây.
Kiến trúc Đông Dương là gì?
Kiến trúc Đông Dương là sự hòa quyện độc đáo giữa văn hóa phương Đông và phương Tây, đặc biệt là Trung Quốc và Ấn Độ. Trong lĩnh vực thiết kế nội thất, Việt Nam đã chịu nhiều ảnh hưởng từ văn hóa Trung Quốc, do sự đóng chiếm của Trung Quốc kéo dài 1000 năm. Lào và Campuchia có sự ảnh hưởng từ văn hóa Ấn Độ. Sự kết hợp tuyệt vời giữa hai nền văn hóa này, cho ra đời phong cách Indochine.
Hay nói cách khác, kiến trúc Đông Dương chính là sự kết hợp một cách hài hòa giữa bản sắc văn hóa Việt Nam và phong cách kiến trúc tân cổ điển Pháp. Kiến trúc này đại diện cho vẻ đẹp độc đáo giữa hai nền văn hóa Tây – Đông. Indochine Style, được ví như “nụ hôn kiểu Pháp trên môi cô nàng Á Đông”, vừa mang tính lãng mạn tinh tế, vừa giữ được nét truyền thống văn hóa dân tộc.
Lối kiến trúc này đóng góp vào việc tôn vinh nghệ thuật kiến trúc dân tộc và khuyến khích các kiến trúc sư Việt Nam tiếp tục theo đuổi con đường nghệ thuật, tăng cường bản sắc văn hóa của quê hương.
Lịch sử ra đời và quá trình phát triển
Kiến trúc Đông Dương được sáng tạo bởi các kiến trúc sư người Pháp. Ban đầu, lối thiết kế này không phù hợp với lối sống của người Việt, không thích hợp với khí hậu ẩm ướt, cũng không tương thích với quan niệm thẩm mỹ và cảnh quan địa phương. Nhưng những yếu tố “không phù hợp” này đã tạo điều kiện cho sự phát triển của kiến trúc Đông Dương.
Vào những năm 30 – 40 của thế kỷ XX, ảnh hưởng của đế chế Pháp tại Việt Nam đã suy yếu. Để lấy được sự ủng hộ từ dân chúng, một số kiến trúc sư người Pháp đã đến Trường Mỹ Thuật Đông Dương để giảng dạy và đưa ra các ý tưởng thiết kế sáng tạo mang đậm nét đặc trưng của Việt Nam.
Một trong số những kiến trúc sư Pháp có ảnh hưởng lớn nhất đến sự phát triển của kiến trúc Đông Dương là Ernest Hébrard. Ông là giáo sư tại Trường Mỹ Thuật Đông Dương và cũng là một quan chức cấp cao. Ông được chính phủ Pháp cử sang Việt Nam với mục đích phụ trách quy hoạch ba quốc gia Đông Dương. Ông gọi phong cách này là “phong cách Đông Dương” và nhận được nhiều giải thưởng danh giá.
Kiến trúc Đông Dương có thể được coi là một hình thức giao thoa giữa Á và Âu, không chỉ chứa đựng các đặc điểm kiến trúc của ba quốc gia Đông Dương, mà còn mang trong mình những chi tiết của kiến trúc Trung Quốc. Một trong số những công trình đại diện cho phong cách Đông Dương mà Ernest Hébrard thiết kế là Trường Đại Học Tổng Hợp Hà Nội.
Xem thêm: Kiến trúc Pháp và những đặc trưng nổi bật bạn nhất định phải biết!
Đặc điểm làm nên kiến trúc Đông Dương
Hãy cùng Mogi tìm hiểu rõ hơn các đặc điểm để tạo nên một công trình kiến trúc Đông Dương độc đáo qua phần dưới đây.
Kỹ thuật và vật liệu xây dựng
Một trong những đặc điểm kiến trúc Đông Dương là các hệ khung thường được làm từ bê tông cốt thép, với khả năng chịu lực mạnh. Phần khung thường được xây dựng từ thép tiền chế, còn sử dụng sứ sành đá màu, ngói ardoise (ngói đá xám chẻ) và gạch hoa văn caro để tạo ra những chi tiết vô cùng độc đáo và ấn tượng.
Trong thiết kế, phương tiện kỹ thuật liên tục được cải tiến để phù hợp với nét văn hóa và khí hậu của Việt Nam. Các yếu tố như cột thu lôi, đèn điện và cổng sắt uốn thường được tích hợp để tạo nên một diện mạo đặc trưng và phù hợp với môi trường xung quanh.
Xem thêm: 10+ Màu Sơn Cửa Sắt Đẹp Cần Phải Biết Trang Trí Cho Căn Nhà Của Bạn
Giải pháp kiến trúc
Để phù hợp với khí hậu ở Việt Nam, kiến trúc Đông Dương ở Sài Gòn áp dụng các biện pháp thông gió và cách nhiệt. Các hành lang trong tòa nhà và giàn pergola được bố trí rộng rãi theo chiều dài công trình. Lam gió được đặt trên tường gần trần nhà để giúp tăng cường thông thoáng và tận dụng ánh sáng tự nhiên.
Các giếng trời, sân trong hay tiểu cảnh cũng được tích hợp vào thiết kế nhằm đảm bảo sự thông thoáng và tạo điểm nhấn thẩm mỹ cho kiến trúc. Hầu hết các công trình đều có khuôn viên lớn bên trong để tạo không gian thoáng đãng và thoải mái.
Kiến trúc Indochine chú trọng vào việc tạo hình khối lập thể, với bố cục tự do và không bị gò bó. Không dựa quá nhiều vào các chi tiết đối xứng, thay vào đó tập trung vào các đường nét kiến trúc ngang, cửa sổ thẳng và các góc vuông cụ thể. Thiết kế thường được lên kế hoạch tỉ mỉ từ mọi mặt và được bố trí hợp lý.
Hình khối kiến trúc
Trong kiến trúc Đông Dương, một nét đặc trưng là việc tạo ra hình khối lập thể tổ chức tự do, kết hợp giữa phong cách Á Đông và phương Tây. Điều này cho phép tạo ra một sự kết hợp độc đáo và độc lập giữa hai nền văn hóa kiến trúc.
Trên bề mặt kiến trúc, các hình khối này thường được bố trí một cách cân đối và đối xứng, tạo nên sự đồng nhất và hài hòa cho mặt tiền của công trình.
Các yếu tố như con sơn, con tiện, mái đua, mái chống hắt cũng được sử dụng để tạo điểm nhấn và nét đặc trưng cho kiến trúc Đông Dương. Những yếu tố này thể hiện sự kỹ lưỡng và tinh tế trong thiết kế, mang lại một cái nhìn độc đáo và ấn tượng.
Hệ mái khác biệt
Mái là một yếu tố quan trọng trong kiến trúc Đông Dương, thể hiện sự khác biệt với các phong cách kiến trúc khác. Trong truyền thống kiến trúc Việt Nam, sử dụng mái ngói cho các công trình nhỏ và mái bằng cho các công trình lớn.
Để đáp ứng khí hậu nắng nhiều và mưa lớn ở Việt Nam, phần mái thường được thiết kế nhô ra để che nắng và che mưa hiệu quả. Đặc biệt, phần sê nô (hạc) trên đỉnh mái sẽ thu nước chảy dọc theo phần mái, giúp hạn chế thấm nước vào trong công trình.
Xem thêm: 22+ Mẫu nhà mái ngói đẹp mang phong cách truyền thống và hiện đại
Một số công trình kiến trúc Đông Dương cũng sử dụng thiết kế mái cong ở góc, với đặc điểm là các góc mái chồng diêm lên nhau theo kiểu truyền thống. Điều này tạo ra một nét độc đáo và trang nhã cho mái, đồng thời các họa tiết hoa văn cũng được trang trí ở đỉnh mái và góc cong của mái, làm tăng tính thẩm mỹ và trang trí cho công trình.
Hệ thống cửa cao và dày
Trong kiến trúc Đông Dương, việc sử dụng nhiều cửa sổ lớn là một phương pháp để tạo sự thông thoáng cho ngôi nhà. Cửa sổ không chỉ mang lại ánh sáng tự nhiên mà còn giúp thông gió, đảm bảo lưu thông không khí trong nhà ngay cả khi cửa đóng kín.
Cửa lá sách là một kiểu cửa phổ biến được sử dụng trong các công trình kiến trúc Đông Dương. Cửa sách được thiết kế để đảm bảo nguồn gió tự nhiên có thể đi vào và ra khỏi ngôi nhà một cách dễ dàng. Việc sử dụng cửa lá sách tạo ra sự thông thoáng và mát mẻ cho không gian bên trong. Khi mở cửa, cửa lá sách cũng tạo ra một liên kết hài hòa giữa không gian trong nhà và môi trường bên ngoài.
Hành lang trong kiến trúc Đông Dương cũng thường được thiết kế với nhiều cửa sổ để đón ánh sáng tự nhiên và gió vào nhà. Điều này giúp tăng cường sự thông thoáng và tạo cảm giác thoải mái trong không gian sống.
Có thể bạn quan tâm: 10 công trình kiến trúc cổ đại phương Đông nổi tiếng
Đặc trưng của kiến trúc Đông Dương
Phong cách Đông Dương là một trong những xu hướng thiết kế nội thất phổ biến trong kiến trúc nhà ở. Các ngôi nhà theo phong cách này không chỉ thể hiện nét đẹp văn hóa đặc trưng mà còn mang đến một vẻ sang trọng, ấm áp và tinh tế.
Màu sắc chủ đạo
Trong phong cách Indochine, các gam màu trung tính như vàng nhạt, vàng kem trắng, nâu và đen được sử dụng để tạo nên sự sang trọng, trầm ấm cho không gian nội thất. Những màu sắc này thường được sử dụng cho các bề mặt chính như tường, sàn và các món đồ nội thất lớn.
Ngoài ra, để tạo điểm nhấn và mang tính chất nghệ thuật, phong cách Indochine thường sử dụng các tông màu mạnh như vàng cam, đỏ, xanh nhạt. Những màu sắc này thường được sử dụng cho các chi tiết trang trí như gối, rèm cửa, màn trần hoặc các món đồ nội thất nhỏ.
Màu sắc tự nhiên của gỗ, tre và nứa cũng đóng vai trò quan trọng trong phong cách Indochine. Sử dụng của các chất liệu này giúp tạo nên một không gian gần gũi với thiên nhiên và mang đến vẻ ấm áp, mộc mạc cho không gian nội thất.
Qua việc sử dụng các gam màu trung tính, màu sắc mạnh và màu sắc tự nhiên, phong cách Indochine tạo nên sự cân bằng và hài hòa, mang đến một không gian nội thất ấm áp, trang nhã và đầy tinh tế.
Chất liệu sử dụng
Chất liệu gỗ là một yếu tố quan trọng trong thiết kế nội thất phong cách Đông Dương. Gỗ có tính chất tự nhiên, tạo nên vẻ ấm áp, mộc mạc và sang trọng cho không gian. Gỗ có thể được sử dụng để làm các bề mặt như tường, sàn, cửa, tủ, giường, bàn và các chi tiết trang trí khác như hình tròn, phù điêu.
Tre cũng là một chất liệu phổ biến trong thiết kế nội thất phong cách Đông Dương. Tre mang đến vẻ tự nhiên, thanh lịch và gần gũi với thiên nhiên. Tre thường được sử dụng để làm các chi tiết trang trí, bức tường treo, rèm tre, màn chắn và các món đồ nội thất khác.
Gạch cũng đóng vai trò quan trọng trong thiết kế nội thất Đông Dương. Gạch bông và gạch nung được sử dụng để làm các bức tường, sàn nhà và các bề mặt khác. Gạch bông thường có màu sắc trung tính và được chế tác thành các họa tiết hoa văn tinh tế, tạo nên vẻ đẹp sang trọng và tinh tế cho không gian.
Nội thất trang trí
Các món đồ nội thất như tủ, phản, bình phong… là những món đồ truyền thống mang tính biểu tượng, không thể thiếu trong trang trí nhà cửa theo phong cách Đông Dương. Những món đồ này thường làm từ gỗ tự nhiên và được chế tác tỉ mỉ, mang đến vẻ đẹp cổ điển và đậm chất văn hóa Việt Nam.
Đèn để bàn, quạt trần hay đồng hồ quả lắc được sử dụng như những điểm nhấn hiện đại, mang lại tính thực tiễn và tiện ích cho không gian nội thất. Sự kết hợp này tạo ra sự đa chiều và tạo điểm nhấn đặc biệt cho ngôi nhà phong cách Indochine.
Họa tiết hoa văn sử dụng
Hoa văn và họa tiết đóng vai trò quan trọng trong thiết kế theo phong cách Đông Dương. Dưới đây là một số họa tiết và hoa văn phổ biến trong phong cách Đông Dương:
- Họa tiết Kỷ Hà: Đây là một dạng họa tiết mắc lưới hình lục giác, thường được sử dụng để trang trí các đồ vật như vẽ tranh, lọ hoa, đèn trần… Họa tiết này tạo ra một vẻ đẹp hài hòa và cuốn hút bằng sự cách điệu và sắp xếp khéo léo của các hình lục giác, tam giác.
- Họa tiết hình chữ nhật: Có sự ảnh hưởng từ văn hóa Trung Quốc, họa tiết này thường sử dụng các chữ Hán tự như Hỷ, Phúc, Lộc, Thọ. Các đường nét đơn giản và liền được kết hợp và sắp xếp trong các hình chữ nhật, tạo ra một mẫu hoa văn độc đáo.
- Họa tiết tĩnh vật: Họa tiết này thường sử dụng trái châu và bát bửu làm điểm nhấn. Trái châu thường được trang trí với hình ảnh của hai con rồng cách điệu ở hai đầu góc mái. Bát bửu bao gồm các đồ vật như quả bầu, quạt, đàn, bút, phất trần, gươm, quyển sách, cây sao…
- Họa tiết hoa quả, cây lá: Đại diện cho sự tươi mới và sự sống, họa tiết này bao gồm các loại hoa quả và cây lá như tùng, sen, cúc, trúc, mai. Chúng cũng đại diện cho Tứ Quý của bốn mùa trong năm.
- Họa tiết hình thú: Họa tiết này thường sử dụng hình ảnh các con vật mang lại sự may mắn theo quan niệm của người Á Đông. Các họa tiết này thường không đứng một mình mà kết hợp với các hoạt tiết khác như kỷ hà, hồi văn, hình chữ. Tứ Linh (Long, Lân, Quy, Phụng) là một trong những họa tiết này được sử dụng phổ biến.
Xem thêm kiến thức có liên quan: Kiến trúc tân cổ điển là gì?
Phù điêu truyền thống Việt Nam
- Tượng Phật: Trong Phật giáo, tượng Phật thường được coi là biểu trưng cho sự tỉnh thức, lòng từ bi và sự bình yên tâm hồn. Tượng Phật cũng có thể đại diện cho sự thành tựu và mục tiêu cao cả trong việc giải thoát khỏi khổ đau và đạt đến sự giác ngộ.
- Con rối: Con rối là một hình ảnh dân gian thường được sử dụng trong các vở kịch, trò chơi và lễ hội truyền thống. Nó thường mang tính chất giải trí và được tạo thành từ các nguyên liệu đơn giản như gỗ, vải và da. Con rối có thể biểu thị nhân vật trong câu chuyện, và nó thường được sử dụng để truyền tải các giá trị văn hóa và thông điệp đạo đức.
- Tứ linh: Tứ linh là một khái niệm trong văn hóa truyền thống của Trung Quốc và Đông Á, biểu thị bốn con vật may mắn: Long (rồng), Lân (hưu), Quy (ngựa), và Phụng (phượng). Chúng thường được xem như linh vật mang lại may mắn, thành công và điềm lành trong cuộc sống.
- Hoa sen: Hoa sen có một vai trò quan trọng trong Phật giáo. Nó được coi là biểu tượng của sự thanh tịnh, trong sạch và tinh khiết. Hoa sen thường được tưởng tượng mọc từ bùn đất lầy mà không bị ô uế, tượng trưng cho sự giải thoát và khả năng vươn lên từ những điều khó khăn và bất lợi.
- Hoa cúc: Hoa cúc trong văn hóa Á Đông thường được coi là biểu tượng của sự kín đáo, bình dị, thanh cao và lâu bền. Nó thể hiện tinh thần tĩnh lặng, sự kiên nhẫn và lòng trắc ẩn.
- Bồ đề: Bồ đề là một loại hoa thường được liên kết với Phật giáo. Hình ảnh của bồ đề thường được sử dụng để biểu trưng cho sự đại giác của Đức Phật.
Xem thêm: Phù Điêu Là Gì? 20 Mẫu Phù Điêu Mặt Tiền Nhà Được Ưa Chuộng Nhất
Một số công trình kiến trúc Đông Dương nổi tiếng
Hãy cùng Mogi tham khảo một số công trình kiến trúc Đông Dương nổi tiếng.
Hy vọng bài viết trên là đã giúp bạn tìm ra phong cách kiến trúc Đông Dương phù hợp với sở thích của mình. Đừng quên theo dõi Mogi.vn để cập nhật thêm nhiều thông tin về nhà đất, thuê căn hộ, thuê phòng trọ và nhiều thông tin bổ ích khác nhé!
Xem thêm:
