Luật thừa kế đất đai không có di chúc mới nhất được rất nhiều bạn đọc tìm kiếm. Theo quy định của luật Dân sự, trường hợp người đã mất không để lại di chúc hoặc di chúc không hợp lệ thì phần tài sản đó sẽ được chia theo pháp luật.
Luật thừa kế đất đai không có di chúc được chia ra sao? Ai là người được hưởng? thủ tục khai nhận thừa kế thế nào? Tất cả các câu hỏi trên sẽ được Mogi giải đáp chi tiết.
Luật thừa kế không có di chúc 2022 đang được nhiều người quan tâm. Bởi việc thừa kế này dễ dẫn đến tình trạng tranh chấp giữa mọi người trong gia đình. Chúng ta hãy tìm hiểu xem luật thừa kế có di chúc và luật thừa kế không có di chúc có gì nổi bật nhé?Trường hợp nào được chia thừa kế đất đai theo pháp luật?
- Di chúc không hợp lệ
- Không có di chúc
- Người thừa kế di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người để lại thừa kế.
- Người được chia thừa kế theo di chúc từ chối nhận thừa kế hoặc không có quyền nhận thừa kế.
Những trường hợp nào không được thừa kế tài sản?
Sẽ có những trường hợp không được thừa kế nhà đất. Tài sản mặc dù có quan hệ trực tiếp với người để lại di sản. Cụ thể, những người sau đây sẽ không được thừa kế theo khoản 1 Điều 621 Bộ luật Dân sự 2015- Những người bị vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng với người để lại tài sản
- Những người bị kết án vì hành vi xâm phạm tính mạng, sức khỏe, ngược đãi, hành hạ người để lại tài sản. Hoặc những người xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người để lại tài sản
- Những người bị kết án vì hành vi cố ý xâm phạm tính mạng những người thừa kế khác.
- Những người có hành vi cưỡng ép, lừa dối, ngăn cản người để lại tài sản lập di chúc. Những người giả mạo hoặc tự sửa di chúc, hoặc hủy di chúc, hoặc che giấu di chúc…
- Những người không được người có tài sản lập danh sách được thừa hưởng tài sản
Luật thừa kế đất đai không có di chúc mới nhất 2022
Luật thừa kế không di chúc áp dụng với phần tài sản nào?
Tất cả tài sản mà người chết để lại được gọi là di sản thừa kế. Vì vậy, luật thừa kế không di chúc áp dụng với cả tài sản mà người chết để lại (bao gồm cả bất động sản và động sản). Căn cứ theo Điều 650 Bộ luật Dân sự 2015, thừa kế theo pháp luật được áp dụng với các phần di sản sau:- Phần di sản không được nhắc tới và định đoạt trong di chúc;
- Phần di sản nằm trong phần di chúc không có hiệu lực pháp luật;
- Phần di sản liên quan đến người thừa kế theo di chúc, nhưng họ lại không có quyền hưởng hoặc từ chối nhận di sản, người được thừa kế chết trước hoặc chết cùng thời gian với người lập di chúc; liên quan đến cơ quan, tổ chức được hưởng theo di chúc, nhưng không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế di sản.
Quy định của luật thừa kế đất đai không có di chúc
Theo quy định hiện hành, phần di sản do người chết để lại (cha mẹ hoặc ông bà) nhưng không kịp lập di chúc thì phần di sản đó sẽ được chia theo pháp luật theo điểm a Khoản 1 Điều 650 Bộ luật dân sự 2015.
Cụ thể, đất đai cùng các tài sản khác sẽ được phân chia theo thứ tự ưu tiên hàng thừa kế thứ nhất. Trong trường hợp hàng thừa kế thứ nhất không có ai. Người đã mất, người từ chối nhận tài sản thừa kế hoặc không được quyền hưởng thừa kế. Thì khối di sản sản sẽ ưu tiên chia cho hàng thừa kế thứ hai. Nếu hàng thừa kế thứ hai cũng không còn ai thì sẽ chia cho hàng thừa kế thứ ba.
Cũng theo quy định tại khoản 2 Điều 651 Bộ luật dân sự 2015. Những người thừa kế cùng hàng sẽ được hưởng phần di sản bằng nhau. Điều này có nghĩa là, đất đai sẽ được chia đều.
Tuy nhiên, nếu phần đất được chia nhỏ hơn diện tích tối thiểu. Mỗi tỉnh, thành phố sẽ có quy định riêng về diện tích tách thửa tối thiểu. Các đồng thừa kế bắt buộc phải chia lại bằng cách áp dụng nguyên tắc thỏa thuận theo luật dân sự. Để xác định ai sẽ nhận phần đất này. Ai sẽ nhận tiền (hoặc quyền lợi) từ những người còn lại.
Xác định hàng thừa kế theo quy định của pháp luật
Khái niệm hàng thừa kế: Hàng thừa kế theo pháp luật là diện những người có quan hệ gia đình gần gũi với người để lại di sản thừa kế. Những người cùng hàng thừa kế sẽ được chia đều di sản thừa kế. Theo quy định của pháp luật, những người trong diện thừa kế được chia làm ba hàng. Điều này được quy định tại Điều 651 BLDS năm 2015. Cụ thể:- Hàng thừa kế thứ nhất bao gồm: vợ, chồng, mẹ đẻ, cha đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết.
- Hàng thừa kế thứ hai bao gồm: bà nội, ông nội, bà ngoại, ông ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết. Cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại.
- Hàng thừa kế thứ ba bao gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết. Bác ruột, cậu ruột, chú ruột, dì ruột, cô ruột, của người chết. Ngoài ra còn có cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, cậu ruột, chú ruột, dì ruột, cô ruột. Chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
Thừa kế thế vị
Người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế khi người ở hàng thừa kế thứ nhất không còn ai. Nghĩa là hàng thừa kế đã chết, từ chối nhận đất, không có quyền được hưởng. Hoặc bị truất quyền hưởng di sản.
Trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản. Thì cháu sẽ được hưởng phần đất mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống. Nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản. Thì chắt sẽ được hưởng phần đất mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống.
Ví dụ cụ thể:
Anh Nguyễn Văn A có 3 người con là: Xuân, Hạ, Thu, Đông. Anh mất và để lại 3ha đất trong khi chưa lập di chúc. Vì chưa kịp lập di chúc nên phần đất đó sẽ được chia theo pháp luật. Theo đó, phần tài sản này sẽ được chia cho hàng thừa kế thứ nhất. Bao gồm: vợ, chồng, mẹ đẻ, cha đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi.
Tuy nhiên, anh không có cha nuôi, mẹ nuôi, con nuôi. Vợ, cha đẻ, mẹ đẻ đều đã mất trước đó nên 3ha đất sẽ được chia đều cho 3 người con đẻ là Xuân, Hạ, Thu, Đông mỗi người 1ha. Chị Xuân – con gái đầu của anh A cũng đã mất trước anh A. Vì thế, con của chị Xuân sẽ được hưởng 1ha đất mà mẹ cháu được hưởng nếu còn sống.
Điều kiện nhận thừa kế quyền sử dụng đất khi không có di chúc
- Văn bản thỏa thuận phân chia di sản giữa các anh/chị/em trong gia đình.
- Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Quyền sở hữu nhà và các tài sản khác gắn liền với đất đứng tên người để lại di sản.
- Giấy tờ tùy thân của người nhận di sản. Trong đó có hộ chiếu/CMND của anh/chị/em trong gia đình.
- Giấy chứng tử của người để để lại di sản (đã mất).
- Giấy tờ chứng minh quan hệ giữa người để lại di sản và những người được hưởng phần di sản. Theo quy định của pháp luật thừa kế không có di chúc. (giấy khai sinh, đăng ký kết hôn…).
- Các loại giấy tờ khác như: giấy khai sinh của anh/chị/em trong gia đình.
Hướng giải quyết khi xảy ra tranh chấp
Theo Điều 610 Bộ luật dân sự 2015, Quyền bình đẳng về thừa kế cá nhân được quy định rõ: “Mọi cá nhân đều bình đẳng về quyền để lại tài sản của mình cho người khác và quyền hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp luật.”
Với quy định trên, khi chia đất hoặc di sản theo pháp luật. Những người thừa kế phải có văn bản thỏa thuận với nhau về vị trí cũng như diện tích di sản của mình. Trường hợp, người trong hàng thừa kế muốn tặng cho tài sản của mình. Phải làm hợp đồng tặng cho sau khi đã nhận di sản thừa kế của mình.
Khi phân chia di sản thừa kế, người nhận cần làm thủ tục khai nhận di sản thừa kế tại tổ chức hành nghề công chứng. Hoặc chứng thực tại UBND xã phường.
-
Hướng giải quyết khi xảy ra tranh chấp
Trường hợp các đồng thừa kế không thỏa thuận được với nhau về việc chia di sản thừa kế. Ttrong trường này là về vị trí của miếng đất. Các đồng thừa kế có thể nhờ UBND xã tại địa phương phân chia. Sau đó, tất cả người thừa kế cùng kí xác nhận vào văn bản thỏa thuận chia di sản thừa kế đó.
Sau khi trình lên UBND xã mà vẫn không thỏa thuận được với nhau hoặc xảy ra tranh chấp. Một trong các đồng thừa kế có quyền khởi kiện tại Tòa án nhân dân quận (huyện) yêu cầu phân chia di sản thừa kế.
-
Ví dụ:
Anh Nguyễn Văn B mất và để lại 4ha đất thổ cư. Theo quy định, phần di sản sẽ được chia theo pháp luật theo hàng thừa kế thứ nhất. Cụ thể, những người được hưởng di sản sẽ bao gồm Vợ (vợ người đã mất) và 3 người con trai. Mỗi người 1ha đất.
Tuy nhiên, 4ha đất này không nằm chung một nơi mà rải rác ở các địa điểm khác nhau. Trong đó, 2ha đất nằm ở vị trí trung tâm thị xã, 2ha nằm ở vị trí xa hơn một chút. Giá trị của 2ha đất này không bằng 2ha đất ở trung tâm thị xã. 3 người con của anh B không ai chịu nhận phần đất có vị trí xa trung tâm. Vì thế đã xảy ra tranh chấp.
Trường hợp này, con của anh B có thể trình lên UBND xã hoặc khởi kiện ra tòa án nhân dân huyện để giải quyết.
Người thừa kế có thể yên tâm, pháp luật Việt Nam luôn bảo đảm sự công bằng đối với quyền hưởng di sản thừa kế của cá nhân.
Thủ tục kê khai tài sản kế thừa không có di chúc
Bất động sản đặc biệt và phổ biến nhất trong các di sản có lẽ là nhà và đất. Do vậy, khi di sản được nhận thừa kế là đất đai, người nhận thừa kế cần tiến hành kê khai di sản. Bằng cách làm thủ tục công chứng văn bản khai nhận di sản kế thừa. Hoặc đăng ký biến động đất đai. Cụ thể:Bước 1:
Đến văn phòng công chứng để công chứng văn bản khai nhận di sản kế thừa. Hồ sơ công chứng gồm có:- Giấy tờ chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản của người đã chết.
- Giấy tờ chứng minh quan hệ giữa người đã chết và người được thừa kế di sản theo quy định về thừa kế của pháp luật.
Bước 2:
Công chứng viên có trách nhiệm tiến hành kiểm tra, xác minh, thụ lý và niêm yết tài sản tại UBND xã/ phường/ thị trấn nơi có đất. (áp dụng theo Điều 58 Luật công chứng 2014 & Nghị định 29/2015/NĐ-CP).Bước 3:
Tới văn phòng đăng ký đất đai để đăng ký biến động đất đai. Sau khi đăng ký xong quyền sử dụng đất thuộc di sản thừa kế, người nhận quyền thừa kế phải thực hiện thủ tục đăng ký biến động đất đai trong thời gian không quá 30 ngày, kể từ ngày có quyết định phân chia. (theo Đ95 Luật Đất đai 2013, Đ79 Nghị định 43/2014/NĐ-CP). Trong trường hợp quá 30 ngày nhưng người được thừa kế không tới đăng ký biến động đất đai sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính. Mức phạt dao động từ 1.000.000 đến 10.000.000 đồng, tùy theo mức độ từng trường hợp (quy định tại khoản 2 Điều 17 Nghị định 91/2019/NĐ-CP).Luật thừa kế không có di chúc 2022 và một số điều cần biết
Trên thực tế, sẽ có những trường hợp không nằm trong danh sách thừa kế hoặc trường hợp không công chứng di chúc. Chính vì thế, bạn nên tham khảo ngay những chia sẻ nàyĐối với những người không có trong danh sách thừa kế
Các tình huống này vẫn xảy ra. Tức là vì lý do nào đó mà người lập di chúc không để tài sản lại cho một số người. Tuy nhiên, trên thực tế thì pháp luật quy định những người sau vẫn được thừa hưởng khi không có di chúc. Cụ thể- Luật thừa kế không có di chúc 2020 dành cho cha, mẹ, vợ, chồng của người lập di chúc
- Luật thừa kế không có di chúc 2020 dành cho con. Trong trường hợp này là con chưa thành niên hoặc con thành niên mà không có khả năng lao động.
Những trường hợp bị từ chối công chứng di chúc nhà đất bạn cần biết
Với những di chúc có công chứng hoặc chứng thực để có hiệu lực pháp luật. Tuy nhiên sẽ có những bản di chúc bị từ chối công chứng. Khi thực hiện các thủ tục, bạn nên biết một số trường hợp bị từ chối cụ thể sauNgười công chứng di chúc không phải là người lập di chúc
Bởi vì người lập di chúc thừa kế phải trực tiếp yêu cầu công chứng. Họ sẽ không được ủy quyền cho bất kỳ người nào đi công chứng.Người công chứng bị nghi ngờ không làm chủ được các hành vi của mình
Nếu công chứng viên nghi ngờ người lập di chúc không thể làm chủ hành vi của mình, không nhận thức được. Hoặc nếu họ nghi ngờ bản di chúc có dấu hiệu lừa đảo, cưỡng ép, đe dọa thì sẽ bị từ chối công chứng. Ở trường hợp này, công chứng viên sẽ có quyền đề nghị người lập di chúc làm rõ tính xác thực. Nếu không, công chứng viên có quyền từ chối công chứng cho bản di chúc đó.
Một số trường hợp di chúc bị từ chối công chứng khác bạn cần biết
- Những người có cha, mẹ, vợ, chồng hoặc con là người thừa kế di chúc theo pháp luật
- Những người có quyền hoặc nghĩa vụ về tài sản liên quan đến nội dung di chúc thừa kế
- Những người được thừa kế theo di chúc hoặc thừa kế theo quy định pháp luật
