Người Hy Lạp cổ luôn gắn những chòm sao trên hành tinh với nhiều câu chuyện thần thoại khác nhau. Khi tìm hiểu về bí ẩn các chòm sao, chúng ta không thể bỏ qua Chòm sao Gấu Lớn. Cùng Mogi tìm hiểu những ý nghĩa và bí ẩn xung quanh chòm sao này nhé!
Thần thoại chòm sao Gấu Lớn
Chòm sao Gấu Lớn còn được biết đến với cái tên Đại Hùng hay Ursa Major. Đây là chòm sao vĩ đại nhất trên bán cầu thiên bắc và là chòm sao có kích thước lớn thứ 3 trên bầu trời.
Diện tích của chòm sao Gấu Lớn vào khoảng 1280 độ vuông. Chòm sao này chứa đựng những ngôi sao sáng nhất tạo nên Big Dipper (còn gọi là Bắc Đẩu) – là một trong những nhóm sao sáng và dễ nhận biết nhất trên bầu trời thiên văn.
Trong thần thoại Hy Lạp, Chòm sao Gấu Lớn chứa đựng nhiều ý nghĩa đặc biệt bởi nó được tiếp cận và biết đến trong nhiều nền văn hóa. Đại Hùng là chòm sao cổ nhất trên bầu trời, xuất hiện từ thời cổ đại.
Trong tác phẩm Home và Kinh Thánh, chòm sao Gấu Lớn được nhắc đến và hầu hết các câu chuyện thần thoại trên thế giới đều ví Ursa Major với một con gấu lớn.
Quay về quá khứ, chòm sao này được người Hy Lạp cổ gắn kết với huyền thoại về thần thoại Callisto- một người tiên nữ xinh đẹp tuyệt trần đã tuyên một lời thề khiết tịnh. Lời thề đó chính là nhất định giữ gìn sự trong trắng với nữ thần Artemis.
Tuy nhiên, vị thần tối cao Zeus đã phải lòng với vị tiên nữ này và họ đã có một đứa con trai (Arcas).
Người vợ có máu ghen tuông của Zeus khi biết chuyện đã biến Callisto thành một con gấu và cô phải sống dưới hình hài này 15 năm. Callisto luôn phải chạy trốn khỏi những kẻ thợ săn nguy hiểm.
Một ngày nọ, người con Arcas đi bộ trong rừng và gặp lại mẹ mình là Callisto trong hình hài một con gấu. Arcas không hay biết mà rút giáo định tấn công. Thấy cảnh tượng đau lòng này, thần Zeus liền ra tay ngăn chặn bằng một cơn lốc và đưa cả Callisto cùng Arcas lên thiên đàng.
Callisto sau đó đã biến thành Chòm sao Gấu Lớn (Đại Hùng) còn người con Arcas biến thành chòm sao Tiểu Hùng.
>>>Xem thêm: Cung Bọ Cạp Hợp Với Cung Nào Nhất Trong 12 Chòm Sao?
Cách xác định vị trí chòm sao Gấu Lớn
Chòm sao Gấu Lớn thường xuất hiện vào mùa xuân với vị trí trên đỉnh đầu người quan sát. Gấu lớn rất dễ quan sát, nó có vị trì nằm gần chân trời cực Bắc vào mùa thu. Vào mùa đông, vị trí chòm sao Gấu Lớn ở phía cao trên thiên cầu và có xu hướng lệch về phía Đông Bắc. Tuy nhiên sang mùa hè nó sẽ lệch về phía Tây Bắc.
Chòm sao Gấu Lớn có vị trí nằm ở bán cầu bắc – nhưng cũng có thể được nhìn thấy bởi các cư dân ở các vùng gần Xích đạo. Ở Fortaleza và các thủ đô khác phía Bắc hay Đông Bắc của Brazil, những ngôi sao này có thể dễ dàng nhìn thấy trên bầu trời đêm.
Các sao chính trong chòm sao Gấu Lớn
Chòm sao Gấu Lớn được cấu thành từ 7 ngôi sao trực thuộc Bắc Đẩu.
- Mizar: ngôi sao đôi nhị phân có độ chiếu sáng là 2.23, cách chúng ta 82,8 năm ánh sáng. Nó thuộc tay cầm của cái gáo trong Big Dipper, từ ngoài vào, có là ngôi sao thứ hai. Mizar theo tiếng Ả Rập có nghĩa là dây lưng.
- Megrez: ngôi sao mờ nhất trong Big Dipper có độ chiếu sáng 3.312 và cách chúng ta 58.4 năm ánh sáng. Nó sáng gấp 14 lần và nặng hơn 63% so với Mặt trời.Phecda: Theo tiếng Ả Rập, ngôi sao này có nghĩa là “Bắp đùi Con Gấu”. Nó là ngôi sao thấp phía bên trái của gàu Big Dipper. Ngôi sao này có độ chiếu sáng là 2.438, cách ta 83.2 năm ánh sáng.
- Alkaid: Nằm ở phía cực Đông, Alkaid là một ngôi sao trẻ thuộc lớp quang phổ B3 với đội sáng 1.85 và xa chúng ta 101 năm ánh sáng. Alkaid là một trong số 3 ngôi sao sáng nhất của Chòm sao Gấu Lớn và được gọi với 2 cái tên khác là Elekid và Benetnasch.
- Merak: ngôi sang mang cái tên có nguồn gốc từ thuật ngữ “al-maraqq” trong tiếng Ả Rập (“thắt lưng”). Ngôi sao cách ta 79.7 năm ánh sáng và có độ chiếu 2.37. Đây là ngôi sao thuộc quang phổ A1 V. Ngoài ra nó còn có một đĩa bụi quay xung quanh.
- Dubhe: ngôi sao có độ sáng là 1,79 và cách chúng ta 123 năm ánh sáng. Dubhe là ngôi sao có độ sáng thứ 2 của chòm sao Gấu Trắng với cái tên theo tiếng Ả Rập nghĩa là “Gấu”.
- Alioth: là ngôi sao sáng nhất trong 7 ngôi sao thuộc chòm sao Gấu Lớn, Alioth đứng thứ 31 về độ sáng trên bầu trời sao đêm. Nó có độ sáng 1.76 và cách chúng ta 81 năm ánh sáng. Theo tiếng Ả Rập, Alioth là “cái đuôi con cừu”
Ý nghĩa chòm sao Gấu Lớn xưa và nay
Chòm sao Đại hùng theo nhiều nền văn hóa hay thời gian niên đại lại có nhiều ý nghĩa không giống nhau. Do nó chứa đựng câu chuyện thần thoại nên ý nghĩa của chòm sao này lại càng sâu sắc và phong phú.
Ý nghĩa chòm sao Gấu Lớn theo quan niệm xưa
Ngược dòng lịch sử, chòm sao Gấu Lớn trước đây được đặt tên và liên tưởng đến nhiều hình tượng khác nhau phụ thuộc vào tín ngưỡng và lòng tin của con người ở mỗi quốc gia.
Người da đỏ tại Canada và người Micmac tại Nova Scotia giải thích Gấu lớn bị săn đuổi bởi 7 chiến binh. Người Ả Rập lại nhìn thấy một đoàn lữ hành đến cuối đường chân trời.
Bên cạnh đó, đối với người Trung Quốc, chòm sao Gấu Lớn được coi như một cách để biết khi nào dân tộc của họ cần được cung cấp lương thực, thực phẩm. Điều đó như một ám chỉ rằng nhân dân họ đang phải đối mặt với nạn đói, thiếu lương thực.
>>>Xem thêm: Nhị Thập Bát Tú Là Gì? Ý Nghĩa Của 28 Vì Sao Trong Phong Thuỷ
Ý nghĩa chòm sao Đại Hùng theo quan niệm ngày nay
Ngày nay, khi thiên văn học ngày càng phát triển, chòm sao Gấu Lớn được ví như chòm sao có tính ứng dụng quan trọng nhất trên bầu trời.
Nhờ chòm sao này, các nhà thiên văn học có thể tìm ra vị trí của sao Bắc Đẩu, để tìm vị trí và định vị các chòm sao khác hay để xác định thời gian,… Những điều này thể hiện ý nghĩa sâu sắc của chòm sao Gấu Lớn trong thời đại ngày nay.
Một số thắc mắc liên quan đến chòm sao Gấu Lớn
Khi tìm hiểu về chòm sao Gấu Lớn, con người luôn có những thắc mắc liên quan đến chòm sao này và những bí ẩn xoay quanh con của Gấu Lớn – chòm sao Gấu Nhỏ.
Sao Gấu Lớn có phải chòm sao lớn nhất thế giới không?
Đầu tiên, chòm sao Gấu Lớn được biết đến là một trong ba chòm sao lớn nhất và dễ nhận biết giữa bầu trời đêm nhưng liệu chòm sao này có sáng nhất thế giới không?
Chòm sao sáng nhất trên bầu trời sẽ khác nhau giữa các khoảng thời gian trong năm cùng với vị trí ngắm sao khác nhau. Do đó không thể khẳng định Sao Gấu Lớn là sao sáng nhất thế giới.
Chòm sao Gấu Nhỏ là gì? Ở đâu?
Theo như thần thoại về chòm sao Gấu Lớn, một chòm sao đại diện cho nàng Callisto – người đã sinh cho thần Zeus một người con trai là Arcas. Để ngăn chặn Arcas săn Gấu Lớn – chính là mẹ của mình, Zeus đã đưa cả 2 cùng lên thiên đàng. Và Arcas đã biến thành sao Gấu Nhỏ (Sao Tiểu Hùng).
Chòm sao Gấu Nhỏ nằm ngay cạnh Gấu Lớn, bao gồm 28 ngôi sao, trong đó có sao Bắc Cực. Tuy Tiểu Hùng có hình dạng gần tương đương với Đại Hùng nhưng nó bé hơn và nằm ngược chiều so với Đại Hùng trên bầu trời do đó nên cách xác định 2 chòm sao này khá dễ dàng.
Tại vị trí gần sát Bắc Thiên Cực phần lớn cả 4 mùa đều có thể nhìn thấy chòm sao Gấu Nhỏ, tuy nhiên nó không sáng như chòm sao Gấu Lớn.
Phân biệt chòm sao Gấu Lớn và Gấu Nhỏ
Để phân biệt giữa hai chòm sao này, chúng ta cần tìm hiểu thật kỹ về chúng.
Cách xác định Chòm sao Gấu Lớn dựa vào vị trí xuất hiện trên đỉnh đầu người quan sát vào mùa xuân và do đó rất dễ quan sát, ở sát chân trời cực Bắc vào mùa thu, phía cao trên thiên cầu và thiên về phía Đông Bắc vào mùa đông và ở phía cao trên thiên cầu và lệch về hướng Tây Bắc vào mùa hè.
Còn chòm sao Gấu Nhỏ thì lại có phương phụ thuộc vào từng thời điểm khác nhau quan sát trong đêm và từng đêm khác nhau trong năm. Đầu Gấu Nhỏ là sao Bắc Cực.
Chòm sao Gấu Lớn là chòm sao vô cùng vĩ đại và mang nhiều ý nghĩa đặc biệt về mặt lịch sử và thiên văn học. Hy vọng với bài viết dưới đây đã có thể giúp bản giải đáp một số thắc mắc liên quan đến chòm sao này. Hãy theo dõi Mogi.vn để tiếp tục cập nhật những thông tin thú vị nhé.
>>>Xem thêm:
- Sao Thái Tuế Là Gì? Ý Nghĩa, Các Tuổi Phạm Thái Tuế Trong Năm 2023
- Cung Kim Ngưu: Mọi điều cần biết để chọn hướng nhà
