Luật Đất đai 2024 vừa được thông qua và có hiệu lực kể từ ngày 01/08/2024. So với Luật Đất đai năm 2013 thì lần sửa đổi này có nhiều điểm mới mang tính đột phá, giải quyết được tình trạng chồng chéo trong các chính sách và điều khoản pháp luật có liên quan đến đất đai…. Dưới đây là chi tiết 16 điểm mới trong Luật đất đai được Mogi.vn tổng hợp mà tất cả mọi người nên cập nhật.
Thêm quy định 5 phương pháp định giá đất mới
Trước đây, theo Luật Đất đai 2013, Nhà nước không quy định cụ thể về phương pháp định giá đất. Tuy nhiên, theo Luật Đất đai 2024, quy định này đã được bổ sung và chi tiết hóa.
Cụ thể, theo Điều 4 Nghị định 44/2014/NĐ-CP của Luật Đất đai 2024, nhà nước đã đưa ra 5 phương pháp định giá đất bao gồm:
- Phương pháp so sánh trực tiếp
- Phương pháp chiết trừ
- Phương pháp thu nhập
- Phương pháp thặng dư
- Phương pháp hệ số điều chỉnh giá đất.
Bãi bỏ khung giá đất, xây dựng bảng giá đất định kỳ
Theo Điều 114 Luật Đất đai 2013, Nhà Nước quy định khung giá đất và việc xây dựng bảng giá đất được thực hiện 5 năm một lần, công bố vào ngày 01 tháng 01 của năm đầu kỳ.
Tuy nhiên, với Luật Đất đai 2024 ban hành ngày 1/8/2024, quy định về khung giá đất này đã được bãi bỏ. Thay vào đó, bảng giá đất sẽ được xây dựng 1 năm 1 lần.
Cụ thể, theo khoản 3 Điều 159 Luật Đất đai 2024:
- UBND cấp tỉnh xây dựng, trình Hội đồng nhân dân cùng cấp quyết định bảng giá đất lần đầu để công bố và áp dụng từ ngày 01/01/2026.
- Hằng năm, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung bảng giá đất để công bố và áp dụng từ ngày 01 tháng 01 của năm tiếp theo.
- Trường hợp cần thiết phải điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung bảng giá đất trong năm, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm trình Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định.
Tăng hạn mức chuyển nhượng đất nông nghiệp
So với Luật Đất đai 2013, Luật Đất đai 2024 đã có những điều chỉnh tăng hạn mức chuyển nhượng đất nông nghiệp. Cụ thể:
Theo Điều 130 của Luật Đất đai 2013, hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp của cá nhân và hộ gia đình không được vượt quá 10 lần hạn mức giao đất nông nghiệp (quy định tại các khoản 1, 2 và 3 Điều 129 Luật Đất đai 2013).
Tuy nhiên, theo khoản 1, 2 và 3 Điều 176 của Luật Đất đai 2024, đã cho phép các cá nhân chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp không vượt quá 15 lần hạn mức giao đất. Sự thay đổi này tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc tích tụ và mở rộng quy mô sản xuất nông nghiệp.
Cấp Sổ đỏ cho đất không có giấy tờ trước 1/7/2014
Theo Luật Đất đai 2013, việc cấp Sổ đỏ cho đất không có giấy tờ áp dụng với đất sử dụng trước ngày 01/07/2004. Đối với đất sử dụng trước ngày 01/07/2014 vẫn được cấp Sổ đỏ, tuy nhiên cần đáp ứng các điều kiện khắt khe hơn.
Hiện nay Luật Đất đai 2024 đã có những thay đổi mở rộng hơn trước. Cụ thể, theo Luật Đất đai số 31/2024/QH15 quy định:
“Hộ gia đình sử dụng đất ổn định trước 01/07/2014, không vi phạm pháp luật và được UBND cấp xã xác nhận không có tranh chấp sẽ được cấp mới Sổ đỏ.”
Quy định mới này giúp tăng cơ hội được cấp Sổ đỏ cho nhiều trường hợp hơn, đặc biệt là những trường hợp đất không có giấy tờ trước ngày 01/07/2014.
Tham khảo thêm: Quy định về giá chuyển đổi đất vườn sang đất ở năm 2024
Bổ sung trường hợp miễn, giảm sử dụng đất từ 1/8/2024
Theo Điều 157 Luật Đất đai 2024 đã bổ sung một số trường hợp được miễn, giảm tiền sử dụng đất kể từ ngày 01/8/2024 so với quy định tại Điều 110 Luật Đất đai 2013 và Điều 11, 12 Nghị định 45/2014/NĐ-CP, cụ thể như sau:
- Đất được sử dụng để làm bãi đỗ xe, gara bảo dưỡng phục vụ các hoạt động vận tải hành khách công cộng;
- Đất được sử dụng để xây dựng kết cấu hạ tầng đường sắt chuyên dùng, xây dựng công trình đường sắt và phục vụ công tác hoạt động liên quan đến ngành được sắt;
- Đất được sử dụng để thực hiện các dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư;
- Mặt bằng nhà xưởng sản xuất;
- Xây dựng các công trình cấp nước, thoáng nước, xử lý nước thải;
- Đất không phải là đất quốc phòng, an ninh, phục vụ mục đích quốc phòng, an ninh của các doanh nghiệp quân đội, công an;
- Cá nhân, hộ gia đình được giao đất ở khi bị Nhà nước thu hồi đất gắn liền với nhà ở buộc phải di chuyển chỗ ở mà không đạt điều kiện để được bồi thường.
Đa dạng hình thức bồi thường khi người dân bị thu hồi đất
Theo Luật Đất đai 2013 trước đây, việc bồi thường khi người dân bị thu hồi đất được thực hiện bằng 02 hình thức:
- Đất có cùng mục đích sử dụng với loại đất bị thu hồi
- Bằng tiền (đối với trường hợp nhà nước không có đất để bồi thường).
Tuy nhiên, trong Luật Đất đai 2024 đã mở rộng thêm các hình thức bồi thường về đất. Cụ thể là 4 hình thức dưới đây:
- Đất có cùng mục đích sử dụng với loại đất bị thu hồi;
- Bằng tiền (đối với trường hợp nhà nước không có đất để bồi thường).
- Đất khác mục đích sử dụng với loại đất bị thu hồi;
- Nhà ở.
Bổ sung các khoản hỗ trợ cho người dân bị thu hồi đất
Luật Đất đai năm 2013 quy định các khoản hỗ trợ chính khi đất bị nhà nước thu hồi gồm có:
- Hỗ trợ ổn định sản xuất, đời sống nhân dân
- Đào tạo, chuyển đổi ngành nghề và tìm kiếm việc làm mới đối với các trường hợp thu hồi đất nông nghiệp của các cá nhân, hộ gia đình trực tiếp sản xuất nông nghiệp; thu hồi đất ở kết hợp với kinh doanh dịch vụ của cá nhân, hộ gia đình mà phải di chuyển chỗ ở;
- Tái định cư đối với các trường hợp đất ở của cá nhân, hộ gia đình, người Việt Nam định cư ở nước ngoài bị thu hồi mà phải di chuyển chỗ ở;
- Các khoản hỗ trợ khác (hỗ trợ người dân đang thuê nhà ở không thuộc sở hữu Nhà nước; Hỗ trợ khi thu hồi đất công ích của xã, phường, thị trấn,…)
Bên cạnh các khoản hỗ trợ nêu trên thì Luật Đất đai 2024 còn quy định thêm một số khoản hỗ trợ khác như:
- Di dời vật nuôi.
- Hỗ trợ tháo dỡ, phá dỡ hoặc di dời đối với các tài sản gắn liền với đất là công trình xây dựng dựa theo giấy phép xây dựng có thời hạn theo quy định pháp luật về xây dựng mà tại thời điểm thu hồi đất giấy phép đó đã hết thời hạn.
Thay đổi tên gọi chính xác của sổ đỏ, sổ hồng
Theo Luật Đất đai 2024 thì sổ đỏ, sổ hồng được gọi chính xác là Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất.
Trước đây thì sổ đỏ và sổ hồng có tên gọi như sau:
- Từ ngày 10/12/2009 đến ngày 31/12/2023, sổ đỏ và sổ hồng được gọi là Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất (Theo Nghị định 88/2009/NĐ-CP, Thông tư 17/2009/TT-BTNMT, Luật Đất đai 2013).
- Trước đó nữa thì sổ đỏ và sổ hồng có tên gọi là Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở hoặc là Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (Theo Nghị định 60-CP ngày 05/7/1994, Nghị định 90/2006/NĐ-CP, Nghị định 64-CP, Thông tư 346/1998/TT-TCĐC).
Tham khảo thêm: Đất 50 năm là gì? Có nên mua đất 50 năm không?
Quy định giá đất khi tính thuế đất phi nông nghiệp
Theo khoản 3 Điều 6 Luật Thuế sử dụng đất phi nông nghiệp 2010:
“Giá của 1 mét vuông đất là giá đất theo mục đích sử dụng do UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương quy định và được ổn định theo chu kỳ 5 năm, kể từ ngày Luật Thuế sử dụng đất phi nông nghiệp 2010 có hiệu lực thi hành”.
Tuy nhiên, Điều 249 Luật Đất đai 2024 hiện nay đã sửa đổi, cụ thể như sau:
“Giá của 1 mét vuông đất là giá đất theo bảng giá đất tương ứng với mục đích sử dụng và được ổn định theo chu kỳ 05 năm.”
Không còn cấp đất cho hộ gia đình như năm 2013
Trước đây, theo Điều 5 Luật Đất đai 2013, hộ gia đình vẫn được cấp đất. Tuy nhiên, theo sự thay đổi của Điều 4 Luật Đất đai 2024, quy định về người sử dụng đất đã thay đổi, hộ gia đình không còn được cấp đất nữa.
Cụ thể, từ ngày 1/1/2025, Nhà nước sẽ ngừng giao đất, cho thuê đất, công nhận hoặc nhận chuyển quyền sử dụng đất dưới danh nghĩa hộ gia đình. Nhằm khắc phục những khó khăn khi xác định các thành viên hộ gia đình gây cản trở cho các giao dịch quyền sử dụng đất, đặc biệt khi Giấy chứng nhận chỉ ghi tên chủ hộ.
Quy định nguyên tắc, điều kiện tách – hợp thửa đất
Trong Luật Đất đai 2013 không quy định về điều kiện tách, hợp thửa đất. Mà theo khoản 23 Điều 1 Nghị định 148/2020/NĐ-CP quy định, UBND cấp tỉnh quy định cụ thể điều kiện tách, hợp thửa đất dựa trên từng loại đất và diện tích tối thiểu có thể được tách thửa đối với từng loại đất.
Hiện nay, Luật Đất đai 2024 đã bổ sung quy định về các nguyên tắc, điều kiện tách, hợp thửa đất tại Điều 220. Cụ thể bao gồm các điều kiện như sau:
- Thửa đất đã được cấp giấy chứng nhận, bao gồm Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở, hoặc Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất.
- Thửa đất vẫn còn trong thời hạn sử dụng.
- Đất không có tranh chấp, không bị kê biên để bảo đảm thi hành án, và không bị áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời từ cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Bên cạnh đó, Luật Đất đai 2024 cũng có một số quy định cụ thể như sau:
- Trong trường hợp đất có tranh chấp nhưng phạm vi và ranh giới đang tranh chấp đã được xác định rõ ràng, phần diện tích và ranh giới không tranh chấp của thửa đất vẫn có thể được phép tách hoặc hợp thửa.
- Việc tách hoặc hợp thửa đất phải đảm bảo có lối đi phù hợp, kết nối với đường giao thông công cộng hiện có và đáp ứng đầy đủ các nhu cầu như cấp nước, thoát nước cũng như các điều kiện thiết yếu khác.
- Nếu người sử dụng đất dành một phần diện tích thửa đất để làm lối đi, khi thực hiện tách hoặc hợp thửa đất, không cần chuyển mục đích sử dụng đất đối với phần diện tích làm lối đi đó.
Hoàn thành bố trí tái định cư trước khi thu hồi đất
Theo khoản 6 Điều 91 Luật Đất đai 2024 quy định: UBND cấp tỉnh, UBND cấp huyện có trách nhiệm tổ chức lập và thực hiện các dự án tái định cư nhằm chủ động trong việc bố trí tái định cư cho những người có đất thu hồi. Trước khi có quyết định thu hồi đất thì việc phê duyệt phương án bồi thường đất, hỗ trợ và bố trí tái định cư phải được hoàn thành.
Tham khảo thêm: Quy định về giá đền bù đất trồng lúa mới nhất năm 2024
Xác định thu nhập chịu thuế từ chuyển nhượng BĐS
Trước đây, theo khoản 1 Điều 14 Luật Thuế thu nhập cá nhân 2007 (sửa đổi, bổ sung năm 2014), thu nhập chịu thuế từ chuyển nhượng bất động sản được xác định là giá chuyển nhượng từng lần.
Tuy nhiên, theo Điều 247 của Luật Đất đai 2024, mặc dù thu nhập chịu thuế từ chuyển nhượng bất động sản vẫn được xác định là giá chuyển nhượng từng lần; nhưng trong trường hợp chuyển nhượng quyền sử dụng đất, thu nhập chịu thuế phải được tính theo giá đất quy định trong bảng giá đất.
Thêm quy định về chuyển nhượng đất trồng lúa
Theo Luật Đất đai 2013 trước đây, các cá nhân, hộ gia đình không trực tiếp sản xuất nông nghiệp không được nhận chuyển nhượng, nhận cho, tặng quyền sử dụng đất trồng lúa. Tuy nhiên, theo quy định mới tại Mục 5 Chương III Luật Đất đai 2024 về điều kiện thực hiện quyền của người sử dụng đất, quy định trên đã được bãi bỏ.
Điều này có nghĩa là các cá nhân, hộ gia đình không trực tiếp sản xuất nông nghiệp giờ đây có thể nhận chuyển nhượng, nhận cho, tặng quyền sử dụng đất trồng lúa. Quy định mới này đã tạo điều kiện cho người dân có thêm cơ hội tiếp cận nguồn đất để sản xuất cá nhân, đồng thời giảm thiểu tình trạng đất đai bị bỏ hoang và lãng phí.
Công khai tất cả các loại quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất
Theo Điều 48 Luật Đất đai 2013 (được sửa đổi 2018), kế hoạch sử dụng đất được quy định như sau:
- Việc công bố quy hoạch sử dụng đất quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc phòng – an ninh được thực hiện theo quy định của pháp luật Việt Nam về quy hoạch.
- Tất cả nội dung quy hoạch sử dụng đất cấp huyện sau khi được công bố bởi cơ quan nhà nước cần được công khai rộng rãi.
- Tất cả nội dung kế hoạch sử dụng đất sau khi được phê duyệt bởi cơ quan nhà nước phải được công bố công khai.
Tuy nhiên, trong Luật Đất đai 2024 đã bỏ bớt quy định về công bố công khai quy hoạch sử dụng đất quốc phòng và đất an ninh. Ngoài ra, theo luật mới phải công bố công khai quy hoạch tất cả các cấp chứ không chỉ mỗi cấp huyện như Luật Đất đai 2013. Cụ thể, theo Điều 75 trong Luật Đất đai 2024:
- Việc công khai quy hoạch sử dụng đất quốc gia được thực hiện theo quy định của pháp luật về quy hoạch.
- Kế hoạch sử dụng đất quốc gia; quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh; quy hoạch và kế sử dụng đất cấp huyện sau khi được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt phải được công bố công khai.
Bổ sung thẩm quyền đất đai của Trọng tài thương mại
Theo Luật Đất đai 2013, tranh chấp liên quan đến đất đai chủ yếu được giải quyết bởi Tòa án hoặc các cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền. Tuy nhiên, đối với tranh chấp phát sinh từ các hoạt động thương mại đất đai thì không có quy định cụ thể. Phần lớn được quyết theo luật tố tụng dân sự hoặc thương mại, nếu có liên quan.
Trong Luật Đất đai 2024 đã có sự bổ sung đầy đủ hơn, cụ thể theo khoản 5 Điều 236 của luật này, các tranh chấp phát sinh từ hoạt động thương mại liên quan đến đất đai sẽ được giải quyết theo hai phương thức:
- Thông qua Tòa án theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự.
- Thông qua trọng tài thương mại do Trọng tài thương mại Việt Nam xét xử.
Sự bổ sung đặc điểm này đã giúp mở rộng các phương án giải quyết tranh chấp, tạo điều kiện linh hoạt và hiệu quả hơn trong xử lý các tranh chấp thương mại liên quan đến đất đai.
Lời kết
Trên đây là tổng hợp những điểm mới nhất trong Luật Đất đai 2024 có lợi cho hàng triệu người dân Việt Nam. Hy vọng rằng nội dung trong bài viết sẽ giúp ích cho tất bạn đọc. Đừng quên truy cập Mogi.vn thường xuyên để đọc thêm những thông tin mới nhất về nhà đất mới nhất bạn nhé!
Nguồn: Thuvienphapluat.vn, Luatvietnam.vn
Có thể bạn quan tâm:
- Thủ tục cho tặng đất giữa anh em ruột mới nhất năm 2024
- Cập nhật quy định tách thửa mới nhất theo Luật Đất đai 2024
- Quy định luật đất đai 2024: Người đứng tên sổ đỏ có quyền gì lợi gì?
