Nhà tranh vách đất là nơi trú ấn của rất nhiều thế hệ từ xa xưa, đa số là nông dân. Vậy, nhà tranh mái vách được thiết kế như thế nào? Nó có những ưu, nhược điểm gì? Hay ý nghĩa của nhà tranh mái vách là gì?.. Chúng ta hãy cùng khám phá những đặc điểm thú vị của nhà tranh vách đất nhé!
Nhà tranh vách đất là gì?
Nhà tranh vách đất là một nét đẹp gần gũi nhưng đặc sắc của vùng nông thôn Việt Nam. Ngày nay, dù cuộc sống có thay đổi nhưng nhà tranh vách đất vẫn là một hình ảnh mộc mạc, bình dị, một ký ức đẹp in sâu trong tâm thức con người Việt Nam.
Từ xa xưa, nhà tranh vách đất là kiểu nhà được người nông dân dựng lên từ những nguyên liệu như tre, nứa, rơm, tranh, bùn… với mục đích che nắng, che mưa. Đây là kiểu kiến trúc nhà ở mộc mạc, bình dị nhưng mang đậm nét đặc sắc của vùng nông thôn Việt Nam.
>>>Xem thêm: Chia sẻ kinh nghiệm cải tạo nhà cũ để nâng tầm không gian sống của bạn
Nhà tranh vách đất làm từ những loại nguyên liệu gì?
Nhà tranh mái vách là một kiểu kiến trúc của vùng nông thôn Việt Nam ngày xưa; nên nó được làm chủ yếu từ những nguyên vật liệu tự túc, sẵn có ở địa phương. Người nông dân lấy thân cây cao, cây xoan để làm cột nhà; lấy gỗ cây mít, gỗ cây xoài nhà trồng để làm kèo nhà.
Vách nhà, trần nhà, mái nhà… thì được làm từ cây tre của xóm làng. Trách vách nhà thì người dân dùng rơm rạ khô luôn có sẵn ở mỗi gia đình.
Ưu điểm và nhược điểm của nhà tranh mái vách
Ưu điểm của nhà tranh mái vách
Tạo không gian gần gũi, mộc mạc, bình dị
Cuộc sống ồn ào, vội vã nơi thành thị khiến con người luôn có xu hướng tìm đến những nơi thoáng đãng, mát mẻ; để tận hưởng sự mộc mạc, giản dị. Nhà tranh mái vách mang đậm phong cách miền quê là nơi tạo cho con người những cảm giác trong lành, bình yên, thư thái.
Tiết kiệm thời gian thi công
Nhà tranh vách đất được xây dựng từ những nguyên liệu có sẵn; nên không cầu kỳ, tỉ mỉ như nhà ngói. Do vậy, thời gian mua đồ gia công sẽ giảm đi giúp quá trình thi công nhà tranh mái vách tương đối nhanh; tiết kiệm được kha khá thời gian.
Tiết kiệm chi phí
Được xây dựng chủ yếu từ những nguyên liệu có sẵn nên nhà tranh vách đất; giúp cho người dân tiết kiệm được tiền bạc hơn nhiều so với xây nhà mái ngói.
Giảm tiếng ồn khi trời mưa
Nhà tranh vách đất được lợp bằng mái lá điều này giúp hạn chế tiếng ồn khi trời mưa, tạo không gian thoải mái cho những người đang sinh sống trong đó.
Nhược điểm của nhà tranh mái vách
Song song với những ưu điểm đã được đề cập ở trên, thì nhà tranh vách đất cũng có những nhược điểm mà người dự định xây dựng cần quan tâm như: thời gian sử dụng ngắn là nhược điểm lớn nhất; ngoài ra nhà tranh sẽ khó chống chọi khi vào mùa lũ, khó lắp đặt điều hòa khi vào mùa hè…
Nhà tranh dễ xảy ra cháy nổ
Nhà tranh vách đất được xây dựng từ những nguyên liệu; như: gỗ cây, tre, rơm rạ khô… Đây đều là những vật liệu dễ cháy và bén rất nhanh; nên loại nhà này sẽ có nguy cơ cháy nổ rất cao.
Độ bền nhà mái tranh vách đất khá khiêm tốn
Thời gian sử dụng ngắn là nhược điểm lớn nhất của nhà tranh vách đất. Mái tranh được lợp bằng rơm rạ phơi khô. Khi mưa xuống sẽ làm cho mái tranh này dẫn dần mục nát khiến cho nhà bị dột ướt.
Thông thường chỉ sau vài năm sử dụng người ta lại phải thay mái tranh mới để tránh bị dột. Ngoài ra, những vật liệu để xây nhà tranh cũng không phải là những vật liệu quá kiên cố nên nhà tranh sẽ không trụ vững được lâu.
>>>Xem thêm: Cổng tam quan là gì? Khám phá kiến trúc và ý nghĩa cổng tam quan
Kết cấu cơ bản của một ngôi nhà mái tranh vách đất như thế nào?
Khung xương nhà (bằng tre, gỗ)
Nhà tranh vách đất được người ta thiết kế khung xương thường theo một kích thước và độ rộng theo tiêu chuẩn nhất định. Vật liệu để làm khung xương khá dễ kiếm như: gỗ cây mít, gỗ cây xoan, gỗ cây đào…
Tìm được loại gỗ cây mong muốn, người ta sẽ chặt và tỉa để phù hợp với khung xương nhà. Đây là công đoạn cần sự chính xác cao, người thực hiện cần hết sức tỉ mỉ để tạo ra khung nhà hoàn hảo nhất.
Ta có thể thay thế bằng tre hoặc trúc với trường hợp không có gỗ để làm khung. Tre, trúc có thể xảy ra hiện tượng mối, mọt nên để tránh tình trạng này thì trước khi đưa vào sử dụng, người dân nên ngâm cây trong bùn khoảng 1 tuần.
Vách đất (bùn trộn rơm rạ)
Vách nhà tranh được tạo ra từ những nguyên liệu khá đơn giản là bùn ao ruộng và rơm rạ. Người dân sẽ lấy chúng và trộn đều với nhau. Sau đó, người ta dùng hỗn hợp này để vét lên các khung nhà. Nhờ đó, căn nhà được che chắn cách kín đáo hơn, có thể chắn được mưa gió và giữ ấm vào mùa đông.
Mái nhà
Tùy theo từng vùng miền thì mái nhà vách đất sẽ được lợp bởi những nguyên liệu khác nhau. Ở cao nguyên, người dân thường sử dụng lá cọ để lợp mái nhà. Một số vùng khác thì người dân thay thế bằng rơm, cỏ tranh, lá dừa, lá mía… Nói chung, người ta sẽ lựa chọn nguyên liệu lợp mái phù hợp với nhu cầu và thuận tiện cho việc xây dựng.
Chi phí làm nhà tranh vách đất có đắt không?
Như các bạn đã biết, nhà vách đất được làm từ những nguyên vật liệu tự nhiên có sẵn ở địa phương, ở gia đình (được lấy ở vườn nhà). Ngoài ra, có những vật liệu mà người dân có thể thu hái được ở trên rừng hay các vùng nương rẫy.
Người dân Việt Nam luôn có tính thật thà, chất phác, coi trọng tình làng nghĩa xóm nên họ sẵn sàng sẻ chia, cho nhau những nguyên liệu, vật dụng mà họ có để giúp mọi người xây dựng được một căn nhà mái tranh.
Cùng với đó, người dân Việt Nam có truyền thống đoàn kết, giúp đỡ nhau. Vậy nên, mỗi khi nhà nào có công việc lớn thì bà con nông dân thường xúm vào giúp nhau một tay để công việc nhanh chóng được hoàn thành một cách tốt nhất.
Vậy nên, chi phí để làm một ngôi nhà tranh vách đất khá tiết kiệm, không tốn kém như những công trình kiên cố khác. Thông thường, người dân chỉ cần bỏ ra một số tiền nhỏ, có khi chỉ vài trăm nghìn để mua một số vật liệu như đinh, dây buộc… là đã có thể dựng lên một căn nhà sạch sẽ, thoáng mát, đấm ấm.
Ý nghĩa nhà tranh vách đất
Từ xa xưa, mỗi khi nhớ về sự giản dị, mộc mạc, yên ả thì người ta sẽ nhớ ngay về hình ảnh nhà tranh vách đất – hình ảnh in đậm trong trong tiềm thức của người nông dân Việt Nam. Nó gắn liền với bao tuổi thơ của nhiều thế hệ người Việt.
Bất kể từ thuở nghèo khó, bần hàn cơ cực hay đến khi xã hội phát triển, tiến bộ như hiện nay thì ký ức về những mái nhà tranh vẫn khó có thể phai nhạt trong tâm trí người dân Việt Nam. Hình ảnh mái nhà vách đất không chỉ mang ý nghĩa quan trọng trong cuộc sống mà nó còn được đưa vào thơ ca một cách sinh động, đầy đặc sắc.
Ý nghĩa nhà tranh vách đất trong cuộc sống
Trong cuộc sống thì nhà tranh vách đất là nơi an cư, trú ngụ của hàng triệu người dân Việt Nam. Thời xưa, ở nước ta, hầu như gia đình nào cũng đông con nhiều cháu, mỗi gia đình có thể có đến gần chục đứa con. Dù đông thành viên chen chúc trong căn nhà tranh chật hẹp nhưng nó lại mang lại trạng thái bình yên, vui vẻ, đấm ấm và hạnh phúc.
Ngoài công dụng để che mưa, trú nắng; nhà tranh còn là nơi để các thành viên trong gia đình quây quần bên nhau; tạo nên vẻ đẹp văn hóa đặc trưng của người nông dân Việt Nam nói riêng. Chính những mái nhà đơn sơ, giản dị, mộc mạc ấy đã nuôi lớn hàng nghìn con người tài đức vẹn toàn; trở thành những con người có ích cho đất nước ta.
>>>Có thể bạn quan tâm: Villa là gì? Các loại hình Villa phổ biến và những mẫu Villa đẹp
Ý nghĩa nhà tranh vách đất trong thơ ca
Câu hát “một túp lều tranh hai trái tim vàng” mà chúng ta vẫn thường nghe; được bắt nguồn từ hình ảnh những căn nhà tranh vách đất của bà con nông dân từ thời ăn chưa đủ no, mặc chưa đủ ấm. Thế những người dân nước ta vẫn sống rất tích cực, lạc quan, yêu đời.
Người dân có niềm tin vào cuộc sống, họ tin tưởng rằng chỉ cần có sự kiên trì kiên trì, cố gắng; và họ luôn tin tưởng vào cuộc sống để cùng nhau sống vui vẻ, hạnh phúc và có kết quả vô giá là những đứa con ngoan ngoãn, khỏe mạnh.
Bên cạnh đó, từ xa xưa, hình ảnh những ngôi nhà tranh vách đất cũng đã mang lại nguồn cảm hứng bất tận cho các thi sĩ. Những nhà văn, nhà thơ đã cho ra đời rất nhiều tác phẩm hay và đặc sắc;; nói về kiểu nhà mộc mạc, bình dị, gần gũi mà đầy độc đáo này.
Một số hình ảnh nhà tranh vách đất đẹp
Nhà tranh vách đất hiện đại
Xã hội ngày càng phát triển cho ra đời nhiều loại hình nhà ở kiên cố, sang trọng; thế nhưng hình ảnh nhà tranh vẫn được bảo tồn và đã được biến tấu với nhiều phong cách khác nhau; để vừa giữ được bản sắc dân tộc, vừa phù hợp với cuộc sống hiện đại.
Khác với hình ảnh mái nhà tranh đơn sơ, giản dị, gắn liền với sự nghèo khó, vất vả của người nông dân; thì hiện nay nhà tranh vách đất đã được sáng tạo với những diện mạo mới, độc đáo trở thành những dạng nghỉ dưỡng.
Ngoài ra, chúng còn được ứng dụng vào các hoạt động du lịch nghỉ dưỡng, resort cao cấp. Điều này đem đến cho du khách những trải nghiệm thú vị, mới lạ và cảm giác bình yên; thư thái, tạm xa khói bụi thành phố, áp lực cuộc sống…
Những vật liệu được sử dụng để xây dựng nhà tranh vách đất hiện đại; thường là kim loại, inox, xi măng hay mái lá tranh nhân tạo… Nó sẽ giúp cho ngôi nhà mãi bền đẹp, không bị hư hỏng khi thời tiết bất lợi… Từ đó, giúp cuộc sống của con người trở nên tiện nghi, thẩm mỹ hơn mà không làm mất đi bản sắc dân tộc.
Nhà tranh vách đất – Nghệ thuật kiến trúc độc đáo có một không hai tại Á Đông
Nhà tranh vách đất luôn mang phong cách rất thanh lịch mà lại gần gũi, giản dị. Những ngôi nhà tranh còn thể hiện rõ nét tín ngưỡng đặc trưng riêng của người Á Đông. Thời xa xưa, dù nghèo khó, vất vả; nhưng những người nông dân Việt Nam vẫn không ngừng sáng tạo và cố gắng hoàn thành những công trình kiến trúc nhà tranh ấn tượng.
Nhà tranh vách đất là một nét kiến trúc độc đáo, cổ điển; mà không phải nơi nào cũng có. Nó chỉ “lớn lên” ở vùng nguyên thủy với sự mộc mạc, đơn sơ, giản dị. Đó chính là sự kiến tạo trong phong cách của người dân Á Đông.
Bài viết trên đã mang đến những kiến thức mới mẻ nhất về nhà tranh vách đất. Hy vọng bạn đọc đã có những trải nghiệm bằng mắt tuyệt vời; với những căn nhà tranh vách đất độc đáo. Mọi thông tin thắc mắc bạn liên hệ ngay cho Mogi.vn để được giải đáp ngay nhé.
>>>Xem thêm thông tin: Nhà tre là gì? Những mẫu thiết nhà tre đẹp mang phong cách ấn tượng
