Khu thương mại tự do Khánh Hòa đang trở thành tâm điểm chú ý khi được đề xuất thí điểm với nhiều cơ chế đột phá về đầu tư, đất đai và thương mại quốc tế. Nhờ lợi thế cảng biển nước sâu Vân Phong, sân bay Cam Ranh và vị trí chiến lược trên trục kinh tế biển miền Trung, mô hình FTZ kỳ vọng sẽ mở ra động lực tăng trưởng mới cho địa phương. Bài viết dưới đây Mogi.vn sẽ giúp bạn hiểu rõ khái niệm FTZ, cơ chế chính sách và tiềm năng phát triển của khu thương mại tự do Khánh Hòa trong thời gian tới.
Khu thương mại tự do là gì?
Khu thương mại tự do (Free Trade Zone – FTZ) là một khu vực địa lý được chính phủ quy định, nơi hàng hóa có thể nhập khẩu, lưu kho, gia công, lắp ráp và tái xuất mà không phải chịu thuế hoặc chỉ chịu mức thuế rất thấp. Doanh nghiệp hoạt động trong FTZ thường được hưởng ưu đãi hải quan, quy trình thủ tục đơn giản và môi trường giao thương thông thoáng hơn so với khu vực thông thường.
Bối cảnh và lý do hình thành Khu thương mại tự do Khánh Hòa
FTZ trở thành điểm đến hấp dẫn của dòng vốn đầu tư nước ngoài, đồng thời đóng vai trò như đầu mối logistics và trung tâm thương mại quốc tế. Nhờ đó, tỉnh Khánh Hòa tiếp tục được xem là địa phương có đủ điều kiện để tham gia “đường đua” này nhờ rất nhiều những lợi thế. Cụ thể, cùng điểm qua một số thông tin nổi bật dưới đây.
Bối cảnh chung của mô hình FTZ tại Việt Nam
Mô hình khu thương mại tự do (FTZ) đang trở thành xu thế phát triển mạnh mẽ trên toàn cầu. Theo TS. Trần Thị Hồng Minh, hiện có hơn 3.500 FTZ tại 135 quốc gia, giữ vai trò động lực quan trọng của thương mại quốc tế. Các mô hình thành công tại Đức, Hà Lan, Singapore, Trung Quốc hay UAE đều cho thấy FTZ có thể giúp tối ưu chuỗi cung ứng, thu hút đầu tư nước ngoài và thúc đẩy tăng trưởng bền vững nếu được quản lý hiệu quả. (Nguồn: ipss.vn)
Xem thêm: Thị trường khách sạn nghỉ dưỡng Việt Nam khởi sắc mở ra hướng đầu tư mới
Trên thế giới, nhiều FTZ đã trở thành trung tâm logistics lớn: Đức với Cảng Hamburg ứng dụng IoT và AI trong vận hành; Hà Lan với Cảng Rotterdam tiên phong logistics xanh; Singapore thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện; hay Trung Quốc với FTZ Thượng Hải, Thâm Quyến thu hút các tập đoàn toàn cầu nhờ hạ tầng và ưu đãi vượt trội. Đây đều là những kinh nghiệm quan trọng cho Việt Nam trong quá trình xây dựng mô hình FTZ cạnh tranh và hội nhập.
Tại Việt Nam, xu hướng phát triển FTZ đang bước vào giai đoạn tăng tốc. Khu thương mại tự do Đà Nẵng được Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập theo Quyết định số 1142/QĐ-TTg với tổng quy mô 1.881ha, bố trí tại các vị trí không liền kề. Trong khi Hải Phòng đang triển khai thí điểm có diện tích khoảng 6.292 ha, mở đường cho các địa phương có lợi thế cảng biển, sân bay, công nghiệp như Khánh Hòa tham gia vào “đường đua” phát triển khu thương mại tự do trong thời gian tới.
Vì sao Khánh Hòa được chọn tham gia mô hình thí điểm?
Khánh Hòa được xem là một trong những địa phương hội tụ đủ điều kiện để thí điểm mô hình khu thương mại tự do nhờ những thay đổi mạnh mẽ về không gian phát triển, hạ tầng và tiềm năng kinh tế. Đặc biệt, Nghị quyết 202/2025/QH15 đã sắp xếp Khánh Hòa và Ninh Thuận thành tỉnh Khánh Hòa mới, tạo ra không gian phát triển rộng lớn hơn và mở ra cơ hội khai thác các nguồn lực cảng – sân bay – công nghiệp liên vùng hiệu quả hơn.
Bên cạnh lợi thế mở rộng địa giới hành chính, Khánh Hòa còn có vị trí địa – kinh tế chiến lược, nằm trên trục giao thương Bắc – Nam và hành lang kinh tế biển Đông – Tây. Đây là điểm kết nối quan trọng trong mạng lưới logistics khu vực miền Trung, tạo tiền đề thuận lợi cho việc hình thành FTZ.
Lợi thế hạ tầng của tỉnh càng khẳng định năng lực tham gia mô hình thí điểm: cảng nước sâu Vân Phong, một trong những cảng tự nhiên có tiềm năng kinh tế tốt nhất Việt Nam; sân bay quốc tế Cam Ranh Top 6 toàn cầu (hạng mục các sân bay 5–10 triệu hành khách/năm) tại Routes World 2025; cùng hệ thống khu công nghiệp và năng lượng lớn như KCN Cà Ná (378 ha), dự án LNG Cà Ná 1.500 MW, Thủy điện tích năng Bác Ái 1.200 MW…
Về kinh tế, Khánh Hòa đặt mục tiêu GRDP năm 2025 đạt 8,1%, GRDP bình quân đầu người 110,4 triệu đồng, kim ngạch xuất khẩu 2,35 tỷ USD và tổng vốn đầu tư phát triển 107.880 tỷ đồng. Đây là những chỉ tiêu thể hiện rõ quyết tâm tái cơ cấu kinh tế, nâng cao năng lực cạnh tranh và thu hút đầu tư.
Sự kết hợp giữa vị trí chiến lược, hạ tầng cảng – sân bay – năng lượng vượt trội và đà tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ chính là lý do Khánh Hòa được đề xuất trở thành địa phương tiếp theo thí điểm mô hình Khu thương mại tự do, hướng tới xây dựng động lực tăng trưởng mới cho khu vực duyên hải Nam Trung Bộ.
Xem thêm: Bất động sản miền Trung khởi sắc, nhộn nhịp nguồn vốn và dự án mới
Đề xuất 3 khu vực hình thành Khu thương mại tự do Khánh Hòa
Để phát triển tối đa lợi thế về vị trí, hạ tầng và tiềm năng phát triển kinh tế biển, Khánh Hòa đã đưa ra đề xuất quy hoạch 3 khu vực trọng điểm nhằm hình thành Khu thương mại tự do. Đây đều là những địa điểm có khả năng kết nối quốc tế mạnh mẽ, thuận lợi để triển khai các mô hình quản lý, thương mại và logistics hiện đại, tạo bước đột phá cho tăng trưởng kinh tế tỉnh trong tương lai.
Khu kinh tế Vân Phong – trung tâm cảng biển nước sâu và logistics quốc tế
Khu kinh tế Vân Phong được xem là hạt nhân quan trọng nhất trong đề xuất hình thành Khu thương mại tự do Khánh Hòa. Với lợi thế cảng biển nước sâu hiếm có, Vân Phong giữ vai trò chủ lực trong chiến lược phát triển logistics – cảng trung chuyển quốc tế, đồng thời là động lực then chốt giúp Khánh Hòa tiến tới mục tiêu trở thành thành phố trực thuộc Trung ương.
Bên cạnh vai trò là trung tâm logistics biển, Vân Phong còn được định hướng trở thành khu vực kết hợp dịch vụ tài chính – thương mại quốc tế và du lịch biển, đảo cao cấp, tạo nên một hệ sinh thái kinh tế đa ngành.
Sự phát triển này không chỉ nâng cao năng lực cạnh tranh của Khánh Hòa mà còn góp phần hình thành trục FTZ miền Trung, bổ trợ cho FTZ Đà Nẵng và mở rộng kết nối thương mại quốc tế cho toàn vùng.
Khu kinh tế ven biển phía Nam – Cà Ná
Cà Ná được định hướng trở thành trung tâm năng lượng tái tạo – công nghiệp chế biến, chế tạo – xuất nhập khẩu năng lượng và hàng hóa của khu vực Nam Trung Bộ giai đoạn 2025 – 2030.
Tiềm năng phát triển của khu vực đến từ hệ sinh thái hạ tầng năng lượng – công nghiệp quy mô lớn, nổi bật là Tổ hợp Nhà máy nhiệt điện LNG Cà Ná công suất 1.500MW, kết nối với thủy điện tích năng Bác Ái và Khu công nghiệp Cà Ná 827,2ha. Bên cạnh đó, mạng lưới logistics được hoàn thiện nhờ Cảng biển tổng hợp Cà Ná và cao tốc Cam Lâm – Vĩnh Hảo, giúp tăng năng lực lưu thông và xuất nhập khẩu.
Xem thêm: Mô hình trao đổi bất động sản nghỉ dưỡng là gì? Cách vận hành ra sao?
Cà Ná cũng được đặt mục tiêu trở thành bốn trung tâm lớn của cả nước gồm năng lượng sạch – năng lượng tái tạo, công nghiệp – dịch vụ liên vùng về năng lượng, sản xuất và trung tâm dữ liệu quốc gia. Khu vực này đồng thời kết nối với cụm công nghiệp Nam Khánh Hòa, hình thành chuỗi cung ứng liên vùng, qua đó thúc đẩy thu hút đầu tư và tạo biên độ tăng trưởng bền vững cho kinh tế lẫn thị trường bất động sản.
Khu vực gắn với sân bay quốc tế Cam Ranh
Khu vực gắn với Sân bay quốc tế Cam Ranh được định hướng phát triển thành trung tâm thương mại, dịch vụ hàng không, du lịch biển – đảo cao cấp và logistics hàng không. Với sân bay tiêu chuẩn 4E theo ICAO, Cam Ranh có khả năng đón các loại máy bay lớn như Boeing 747, Airbus A350 và tiềm năng tiếp nhận khoảng 25 triệu hành khách/năm vào 2030, dự kiến 36 triệu hành khách/năm vào 2050.
Bên cạnh đó, địa phương sở hữu Bãi Dài, một trong những bãi biển đẹp nhất hành tinh, tạo lợi thế phát triển du lịch nghỉ dưỡng và các dịch vụ biển cao cấp. Kết nối giao thông đa chiều qua các tuyến cao tốc TP.HCM – Khánh Hòa, Khánh Hòa – Buôn Ma Thuột và Đà Lạt – Khánh Hòa giúp tối ưu logistics và lưu thông hàng hóa. Các chuyên gia đánh giá rằng bất động sản liền kề sân bay Cam Ranh vẫn đang ở mức giá “mềm” nhưng tiềm năng sinh lời cao, với tỷ suất lợi nhuận 8-10%/năm.
Ngoài ra, Mô hình FTZ “mở” tại đây được đề xuất gắn du lịch – dịch vụ tài chính- thương mại quốc tế, tận dụng đồng thời lợi thế cảng biển, sân bay và bãi biển, tạo nền tảng cho một đô thị biển liền kề sân bay phát triển bền vững, thu hút đầu tư và hội nhập quốc tế.
Cơ chế, chính sách đặc thù cho Khu thương mại tự do Khánh Hòa
Khu thương mại tự do Khánh Hòa đang tạo sức hút mạnh mẽ đối với nhà đầu tư, bởi những đề xuất xây dựng cơ chế và chính sách đặc thù mang tính đột phá. Những chính sách này tập trung vào ưu đãi thuế, thủ tục hành chính tinh gọn và môi trường kinh doanh minh bạch, nhằm tạo một “hệ sinh thái đầu tư” cạnh tranh, hiện đại và tiệm cận chuẩn quốc tế.
Cơ chế đầu tư – đất đai – thuế
Khu thương mại tự do Khánh Hòa được áp dụng các cơ chế đầu tư đặc thù nhằm thu hút vốn và tạo môi trường kinh doanh tiềm năng. Các dự án đầu tư trong khu FTZ được thu hồi và cho thuê đất mà không qua đấu giá, trừ nhà ở thương mại, đồng thời miễn toàn bộ tiền thuê đất, thuê mặt nước trong suốt thời gian thuê đối với hầu hết dự án, riêng các dự án thương mại – dịch vụ được miễn tối đa 20 năm.
Bên cạnh đó, các nhà đầu tư được hưởng ưu đãi thuế và hải quan, cùng với thủ tục đầu tư vượt trội nhờ cơ chế “một cửa đặc biệt”, cho phép chính quyền tỉnh trực tiếp phê duyệt dự án, giúp rút ngắn thời gian triển khai và tăng tính hấp dẫn cho khu FTZ.
Xem thêm: Dự đoán 3 kịch bản giá bất động sản 2026 nhà đầu tư nên đón đầu
Cơ chế quản lý hành chính – hải quan
Khu thương mại tự do Khánh Hòa sẽ áp dụng cơ chế quản lý hành chính và hải quan hiện đại, tương tự mô hình tại Đà Nẵng, với các khu chức năng được ngăn cách bằng hàng rào cứng nhằm đảm bảo công tác kiểm tra, giám sát và quản lý hải quan. Hoạt động quản lý nhà nước tại mỗi khu được thực hiện theo lĩnh vực tương ứng của các cơ quan có thẩm quyền.
Quan hệ mua bán, trao đổi hàng hóa giữa khu FTZ và bên ngoài được xác định là quan hệ xuất khẩu, nhập khẩu, tuân thủ đầy đủ các quy định về hải quan, thuế và pháp luật thương mại quốc tế, giúp tăng tính minh bạch và hiệu quả trong vận hành khu thương mại tự do.
Chính sách quy hoạch – phát triển không gian
Khu thương mại tự do Khánh Hòa được áp dụng chính sách quy hoạch đặc thù, trong đó việc sử dụng đất không phụ thuộc vào chỉ tiêu quy hoạch sử dụng đất quốc gia, giúp tăng tính linh hoạt trong phát triển các dự án kinh tế – thương mại. Đồng thời, các cập nhật quy hoạch FTZ sẽ được tích hợp vào kỳ quy hoạch tiếp theo, đảm bảo tính pháp lý và ổn định lâu dài, tạo điều kiện thuận lợi cho việc triển khai các dự án đa dạng về thương mại, dịch vụ, công nghiệp và logistics.
Vai trò và kỳ vọng của Khu thương mại tự do Khánh Hòa
Khu thương mại tự do Khánh Hòa được kỳ vọng trở thành động lực tăng trưởng mới cho kinh tế địa phương, đóng vai trò như “động cơ tăng trưởng thứ hai” bên cạnh du lịch và công nghiệp truyền thống. Sự hình thành FTZ sẽ góp phần giúp Khánh Hòa đạt mục tiêu GRDP tăng 8–8,5%/năm, hướng tới trở thành thành phố trực thuộc Trung ương trước năm 2030.
Bên cạnh đó, khu FTZ còn thúc đẩy hội nhập và kết nối với các vùng kinh tế trọng điểm miền Trung, đặc biệt là kết nối với FTZ Đà Nẵng, tạo thành trục FTZ miền Trung – chuỗi logistics biển và hàng không chiến lược. Điều này giúp nâng cao khả năng thu hút FDI, chuyển giao công nghệ, đồng thời hình thành các chuỗi giá trị xuất khẩu mới cho khu vực.
Ngoài ra, Khu thương mại tự do Khánh Hòa còn được xem là “phòng thí nghiệm chính sách” để thử nghiệm các cơ chế đột phá về cải cách hành chính, chính phủ số và môi trường đầu tư minh bạch. Khi các cơ chế này thành công, đây sẽ là nền tảng để mở rộng mô hình FTZ ra các địa phương khác, góp phần tạo bước tiến mạnh mẽ cho phát triển kinh tế – thương mại của cả nước.
Lời kết
Tóm lại, Khu thương mại tự do Khánh Hòa được xây dựng với mục tiêu trở thành động lực tăng trưởng kinh tế mới, thúc đẩy hội nhập quốc tế, nâng cao năng lực logistics, thương mại và du lịch cao cấp, đồng thời là “phòng thí nghiệm” cho các cơ chế chính sách đột phá. Với vị trí chiến lược, hạ tầng đồng bộ và các cơ chế ưu đãi đặc thù, Khánh Hòa đang mở ra cơ hội lớn cho nhà đầu tư, doanh nghiệp và thị trường bất động sản.
Đừng quên truy cập ngay Mogi.vn để cập nhật thông tin chi tiết, tiến độ và tiềm năng phát triển của khu thương mại tự do Khánh Hòa, cùng nhiều FTZ trên cả nước.
Nguồn: Cổng thông tin điện tử, thuvienphapluat.vn, tuoitre.vn, baodautu.vn, cafeland.vn
